Η ακμή είναι μια δερματική πάθηση από την οποία υποφέρουν πολλοί άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες. Τι είναι όμως και κυρίως πώς αναπτύσσεται;
Πρόκειται για μια φλεγμονή των σμηγματογόνων αδένων κατά την οποία οι αδενικοί θύλακες είναι διευρυμένοι, οι πόροι είναι φραγμένοι και υπάρχει περίσσεια νεκρών δερματικών κυττάρων με υπερπαραγωγή σμήγματος (δερματικό έλαιο). Συχνά υπάρχει υπερανάπτυξη του προπιονιβακτηρίου που τρέφεται από την υπερπαραγωγή σμήγματος, απελευθερώνοντας προπιονικό οξύ που αναδίδει την τυπική οσμή του σώματος "ελβετικό τυρί".
Πολύ συχνά συνιστάται η απολέπιση του δέρματος για την αντιμετώπιση των ακαθαρσιών. Ή συνταγογραφούνται αντιβιοτικά. Ωστόσο, αυτές οι δύο μέθοδοι αφαιρούν ή διαταράσσουν το φιλικό προς το δέρμα μικροβίωμα, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Η αιτία δεν είναι στο το δέρμα ή τους ίδιους τους αδένες, αλλά σε μια ανισορροπία των ορμονών. Τα ανδρογόνα, όπως η τεστοστερόνη, παίζουν καθοριστικό ρόλο σε αυτό. Η τεστοστερόνη είναι μια ορμόνη που παράγεται τόσο στα γεννητικά όργανα των γυναικών όσο και των ανδρών. Φυσικά, οι άνδρες έχουν μεγαλύτερη παραγωγή αυτής της ορμόνης, η οποία αντανακλά τα τυπικά ανδρικά χαρακτηριστικά. Με την ανδρογονική υπερπαραγωγή παρατηρείται αύξηση της παραγωγής σμήγματος, αύξηση του μεγέθους των αδένων και μεγαλύτερη εναλλαγή των δερματικών κυττάρων με αποτέλεσμα περισσότερα νεκρά κύτταρα του δέρματος. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι οι λόγοι για τους οποίους εμφανίζεται η ακμή. Προσθέστε σε αυτό μια αυξημένη ευαισθησία σε φλεγμονές στο άτομο λόγω ζωήστυλ και τις διατροφικές συνήθειες και ένα τροποποιημένο παθολογικό μικροβίωμα στο δέρμα και έχουμε την ακμή στη γνωστή της μορφή.
Πώς παίρνουμε αυτή την περίσσεια τεστοστερόνης;
Η αιτία βρίσκεται πάντα στην αντίσταση στην ινσουλίνη με υπερινσουλιναιμία. Βέβαια, υπάρχουν και άλλοι προβοκατόρικοι παράγοντες όπως η έλλειψη βιταμίνης Α, ψευδαργύρου και βιταμίνης Β5, αλλά ο μεγάλος προβοκατόρικος είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη! Στις γυναίκες, η αντίσταση αυτή αναπτύσσεται και η υπερβολική ινσουλίνη προκαλεί ανισορροπία στην παραγωγή τεστοστερόνης και οιστρογόνων από τις ωοθήκες. Παράγονται πάρα πολλά ανδρογόνα και αυτό οδηγεί στην αρρενοποίηση ορισμένων ιστών, όπως οι σμηγματογόνοι αδένες. Συνήθως, παράγεται ακμή και συχνά κάποια ανάπτυξη γενειάδας και στις γυναίκες. Αυτό αποτελεί μέρος του PCOS (σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών), το οποίο δεν θα αναλύσουμε τώρα.
Συχνά η ακμή εμφανίζεται κατά τη διάρκεια εμμηνόρροια στις γυναίκες. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι εκείνη τη στιγμή τα οιστρογόνα μειώνονται έντονα, έτσι ώστε να εμφανίζεται μια ανισορροπία της τεστοστερόνης σε σχέση με την eανδρογόναs: η αναλογία Τεστοστερόνη/estrogen αυξάνεται, με αποτέλεσμα τη φλεγμονή των αδένων. Στην εφηβεία, οι ορμονικές αλλαγές κατά την εφηβεία και η κακή αποτοξίνωση ορισμένων ορμονών στο ήπαρ λόγω κακών διατροφικών συνηθειών θα οδηγήσουν σε περίσσεια ανδρογόνων.
Στους άνδρες, η αντίσταση στην ινσουλίνη και η υπερινσουλιναιμία θα προκαλέσουν αύξηση του ενζύμου 5-άλφα-αναγωγάση, το οποίο μετατρέπει την τεστοστερόνη στην ακόμη πιο ισχυρή DHT (διυδροτεστοστερόνη) με την ίδια επίδραση στο δέρμα και στους αδένες του σμήγματος όπως και στις γυναίκες. Το στρες, ή μάλλον το χρόνιο στρες, θα αυξήσει επίσης την παραγωγή ανδρογόνων μέσω της ενεργοποίησης του άξονα HPA (άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης- επινεφριδίων) και θα προκαλέσει επίσης αντίσταση στην ινσουλίνη, από την οποία μπορεί να αναπτυχθεί ακμή.
Η διάλυση της αντίστασης στην ινσουλίνη και της υπερινσουλιμίας αποτελεί επομένως τη βάση για την επίλυση του προβλήματος της ακμής. Ο περιορισμός της πρόσληψης υδατανθράκων, η μείωση της συχνότητας των γευμάτων και η η διαχείριση του στρες για την ομαλοποίηση της παραγωγής ινσουλίνης είναι ζωτικής σημασίας. Αν πρέπει να αναφέρουμε ένα θρεπτικό συστατικό που έχει ευεργετική επίδραση στην ακμή, αυτό είναι τα σταυρανθή λαχανικά όπως το μπρόκολο, το λαχανάρι Βρυξελλών, το λάχανο. Έχουν μια ουσία που ονομάζεται DIM ή διινδολυμεθάνιο, η οποία έχει αντιανδρογονική δράση και επιδρά θετικά στην ισορροπία μεταξύ καλών και κακών οιστρογόνων. Τα επαρκή θρεπτικά συστατικά όπως η βιτ Α (ρυθμίζει τους αδένες του σμήγματος) και η βιτ Ε (μειώνει τον ουλώδη ιστό), ο ψευδάργυρος και οι βιτ Β είναι μια καλή υποστήριξη. Η χρήση φαρμάκων όπως αντιβιοτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιόξινα, αντιυπερτασικά (κυρίως αναστολείς διαύλων Ca) μπορεί να επηρεάσει το μεταβολισμό και την αποτοξίνωση των ορμονών του φύλου, γεγονός που μπορεί επίσης να προκαλέσει μιαn ανισορροπία. Επομένως, θα πρέπει να αποφεύγονται.
Ως συμπέρασμα μπορούμε να πούμε ότι η ακμή δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται τοπικά αλλά με γενικές αλλαγές στη ζωή και τη διατροφή.